De reizende fototentoonstelling Ogen die Spreken doet op 5 mei Zwolle aan. Op Bevrijdingsfestival Overijssel kun je op 5 mei een groot aantal portretten bekijken. Scan de QR code bij de foto en dan lees je het verhaal achter de ogen.
Eén op de vijf Nederlanders heeft een directe relatie met voormalig Nederlands-Indië. We ontmoeten ze dagelijks en staan niet altijd stil bij die achtergrond. Vaak zien we het niet eens. Zo normaal vinden we de warmte van de andere zon.
De oorlog in Nederlands-Indië eindigde zeker niet op 5 mei. Formeel staan we op 15 augustus stil bij het einde van de tweede wereldoorlog in 1945. Maar in Indië hield het geweld aan en kreeg het slechts een andere naam. De portretten zijn opgewekt, maar achter de ogen leeft maar al te vaak een ander verhaal.
Op 15 augustus eert Zwolle bij het Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout de burgers en militairen die de dood vonden door oorlog, bezetting, gevangenschap en terreur in Oost-Azië tussen 1941 en 1962. Ook in 2022 en van die herdenking maakten we onderstaande film.
Het was een prachtige stijlvolle 15 augustus Herdenking in Zwolle met heel veel mensen uit heel Nederland. Bijgaand de eerste foto’s. De komende dagen hebben we er nog veel meer. Ook werken we aan een film waarop de 15 augustus Herdenking 2022 volledig is terug te kijken. Dank voor jullie aanwezigheid!
Robinson Jouwe treedt op tijdens 15 augustus herdenking in Zwolle.
Traditioneel presenteren we tijdens de 15 augustus herdenking in Zwolle, naast de muzikale omlijsting door het koperensemble van Excelsior, ook passende muziek van de andere zon of daardoor geïnspireerd. Tijdens de herdenking van 2022 zijn dat twee optredens van Robinson Jouwe.
Robinson Jouwe is pianist, componist en zanger. Hij zit in zijn laatste jaar aan het Utrechts Conservatorium. Robinson draagt zijn muziek op aan zijn opa Nicolaas Jouwe uit Papoea.
Tijdens de 15 augustus herdenking in Zwolle worden drie kransen en een bloemstuk gelegd.
Een kranslegging is een plechtige gebeurtenis, waarbij rouwkransen gelegd worden bij een graf of gedenkplaats. Na het verrichten van de kranslegging, doet de kranslegger een vaak paar passen achteruit en brengt hij een groet. Militairen doen dat door te salueren.
Bij de 15 augustus herdenking in Zwolle worden traditioneel drie kransen en een bloemstuk gelegd. Eén van die kransen wordt gelegd namens de Indische, Molukse, Papoea en Joodse gemeenschap. Die krans wordt in 2022 gemaakt door Winand Hazelaar.
Tijdens de 15 augustus herdenking 2022 in Zwolle is mensenrechtenadvocaat Fadjar Schouten-Korwa spreker.
Mensenrechtenadvocaat met Papoea roots Fadjar Schouten-Korwa zet zich actief in voor de bescherming van mensenrechten en rechten van inheemse volkeren. Fadjar is coördinator voor de Samenwerkende Organisaties voor West-Papoea, die zich actief inzet voor het waarborgen van de fundamentele rechten en vrijheden van de bevolking van West-Papoea, in het bijzonder het recht op zelfbeschikking van de Papoea’s naar internationaal recht. Fadjar is ook pro bono juridisch adviseur voor Stichting Hulp aan Papoea’s in Nood. Ten slotte is Fadjar bestuurslid van de Stichting Stop Ecocide, die zich ten doel heeft gesteld ecocide – grootschalige beschadiging of vernietiging van de natuur door menselijk toedoen – tot een misdaad te maken bij het Internationaal Strafhof.
De 15 Augustus herdenking in Zwolle is mede mogelijk gemaakt door Juwelier Veenemans, specialist in uurwerken en sieraden. Foto: juwelier Veenemans.
“Er is maar één moment waarop je op tijd kunt komen. Ben je er niet, dan ben je óf te vroeg, óf te laat.” Zo sprak ooit de beroemde 20e eeuwse filosoof Johan Cruijff, die trouwens ook best aardig kon voetballen.
Op 15 augustus 2022 herdenken we in Zwolle bij het Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout de burgers en militairen die de dood vonden door oorlog, bezetting, gevangenschap en terreur in Oost-Azië.
Met elkaar maken we de samenleving. Daarom ondersteunen Niek en Simone Veenemans diverse maatschappelijke activiteiten in Zwolle. Zonder donaties van zulke ondernemers kan de 15 augustus herdenking niet op deze manier plaatsvinden.
Juwelier Veenemans is gespecialiseerd in unieke sieraden en uurwerken, inclusief reparaties groot en klein. De nadruk ligt op kwaliteit en draagbaarheid. In de winkel vind je bovendien een aantal prachtige antieke klokken, zoals staande horloges en engelse pubklokken. Je vindt de juwelier aan de Luttekestraat 32 en van de winkel loop je in maximaal tien minuten naar het Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout.
Broers Aldert en Jaap de Haan leggen krans in Zwolle tijdens de 15/8 herdenking.
De broers De Haan leggen de krans in Zwolle tijdens de 15/8 herdenking bij het Indië en Nieuw-Guinea monument. Ze doen dit namens de burgerslachtoffers.
Aldert de Haan wordt op 30 januari 1935 geboren in Den Helder. Zijn vader is tropenarts bij de Koninklijke Marine en het gezin vertrekt vrij vlot na de geboorte naar Indië. In Soerabaja wordt op 20 maart 1939 broer Jaap geboren.
Na de Japanse bezetting van Indië raakt vader in krijgsgevangenschap en wordt hij tewerkgesteld aan de Birma-Siam Spoorweg. Moeder wordt met haar beide kinderen geïnterneerd. Als Aldert tien jaar oud is, wordt hij weggehaald bij het gezin en in een mannenkamp geplaatst.
Overleven tijdens de internering
Moeder kiest ervoor om haar eten niet aan haar kinderen te geven, iets wat andere moeders vaak wel deden. Ze weet dat ze zelf gezond moet blijven, om haar kinderen te helpen te overleven. Ze leeft daarnaast met de angst dat haar man wellicht nooit meer terug zou komen en dat ze er na de oorlog wellicht alleen voor staat. Zij moet er dus voor de kinderen zijn en dus moet ze sterk en gezond blijven.
Jaap herinnert zich hoe zijn moeder in het kamp met haar vingers over de waslijn streek om mieren te vangen. Die vijzelde ze en roerde ze door de tapiocapap, want dat waren goede eiwitten voor de kinderen. De gebroeders De Haan hebben grote bewondering voor hun moeder en de manier waarop ze hen door de oorlog heeft geloodst.
Bersiap en vlucht uit Indië
Na de oorlog breekt de Bersiap uit. Het is een angstige periode vol geweld en daar zijn de jongens ooggetuige van. Jaap maakt bijvoorbeeld mee hoe een revolutionair uit de boom wordt geschoten en ziet het nog zo gebeuren.
De familie vertrekt naar Nederland. Daar worden ze – samen met een oom en twee kinderen – op 3 mei 1946 liefdevol opgevangen door hun grootouders. In dat kleine rijtjeshuis in Heemstede woonden ze met elkaar: “We hadden geen materiële bezittingen meer, maar waren gezond en boften met zulke grootouders. Anderen hadden dat niet en waren aan het lot overgeleverd, aangezien de opvang van vluchtelingen schrikbarend tekort schoot.”
Jaap kiest voor de politie, waar hij uiteindelijk Commissaris wordt. Door zijn achtergrond in het interneringskamp en de vlucht naar Nederland kijkt hij anders naar de geschiedenis en is hij in staat om onder andere incidenten met Molukse demonstranten met andere ogen te bekijken.
Aldert gaat net als zijn vader bij de Marine. Hij wordt uiteindelijk Kapitein-ter-zee.
De oorlog werkt nog iedere dag door. De herinneringen aan het diepe buigen voor de Japanners en de rijen voor een beetje rijst. Tot de dag van vandaag gaan ze nooit naar een buffet omdat ze niet meer in de rij willen staan voor eten.
Het gedwongen vertrek van andere mensen door decennia heen, zoals de Zuid-Molukkers, Hongaren, Tsjechen, Syriërs en Oekraïners, doet hen altijd terugdenken aan hun eigen vlucht: “Gezond, berooid en volledig afhankelijk van je familie of andere goedwillende mensen om je heen.” Jaap heeft daar een groot hart voor vluchtelingen aan overgehouden. Hij legt mensen graag uit wat het met je doet als je van je vrijheid beroofd wordt en gedwongen van je geboortegrond moet vluchten naar een land waar je eigenlijk niet welkom bent.
Op 15 augustus 2022 herdenken we in Zwolle bij het Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout de burgers en militairen die de dood vonden door oorlog, bezetting, gevangenschap en terreur in Oost-Azië. De herdenking begint om 19:15 uur en eindigt met een defilé rond 20:30 uur.
Programma 15 augustus herdenking Zwolle
Optreden Zanger Robinson Jouwe
Openingswoord door Cathy Folmer, ceremoniemeester
Toespraak Fadjar Schouten-Korwa, advocaat gespecialiseerd in internationaal recht.
Muziek Excelsior
Toespraak kolonel G.A.M.M. van Kuijck
Muzikaal intermezzo koper-ensemble Excelsior
Aanvang plechtigheid
Met daarin o.a. Signaal Taptoe (trompettist)
Eén minuut stilte
Wilhelmus, één couplet
Korte overdenking/gedicht door wethouder dhr. M. van Willigen
Optreden Robinson Jouwe
Kranslegging/Bloemenhulde
Defilé
Aanvang: 19:15 uur, einde plechtigheid/defilé rond 20:30. Aansluitend is er de mogelijkheid om een kopje thee of koffie te drinken bij Theeschenkerij Park Eekhout.
Het gelegenheidskinderkoor Kinderkoor Burung Bebas tijdens de herdenking van 2021.
Op 15 augustus herdenken we bij het het Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout in Zwolle alle militaire en burgerslachtoffers die zijn omgekomen in Oost-Azië in de periode 1941-1962. Een werkgroep is al maanden bezig met de voorbereidingen voor de herdenking. Zodra het programma bekend is, maken we het hier bekend. De herdenking begint om 19.15 uur en is vrij toegankelijk.
